ornamenty

[Maria]

Może udzielicie mi rady i jakiejś nauki. Na ikonach (także na waszych) pojawiają się ornamenty pod złoceniami. Jak wy to robicie? Nie chodzi mi o puncowanie czy grawerowanie na złocie. Wstawiłam parę zdjęć- etapy. Czy wiecie, jak to powstaje? Nie chodzi mi akurat o takie skomplikowane wzory. Doczytałam, że jest to złocone na mordan i ta technika jest bardzo pracochłonna. Ale chciałabym czasami zrobić jakiś delikatny wzór.

[Krzysztof]

Po rosyjsku мордан, a po polsku mikstion. Dobry opis jak to zrobić zawiera książka "Sekrety Ikonopisca" oraz "Trud Ikonopisca" zlinkowane tutaj viewforum.php?f=23 Nie graweruję na tak dużych powierzchniach, ale zawsze stosuję cienkie igły (takie jak w cyrklu), powierzchnię zwilżam wodą (delikatnie pędzelkiem żeby się nie kruszyła), a błędne linie i zadrapania koryguję stiukiem akrylowym. Pod mikstion trzeba dobrze przygotować grunt - złoto ujawni każdą nierówność, niedoszlifowanie, warto dać podmalówkę i koniecznie "łak" - w RP dominuje politura na szelaku, ale mikstion na szelaku żle leży i złoto kładzie się niezbyt równo.

[Maria]

Mordan(t) a mikstion to 2 różne sprawy. Do tego potrzeba wosku pszczelego, terpentyny, czasami oleju lnianego. Znam proces powstawania. Ale chciałabym wiedzieć, czy do robienia takich ornamentów są potrzebne jakieś szablony. Te elementy są niesamowicie równe. Proces puncowania i grawerowania nie jest mi obcy, wiele razy go stosowałam, ale to jest dla mnie tajemnicą. Podam parę zdjęć dla przykładu. Tło poza ornamentami jest puncowane na złocie. Ale jak zrobić takie ornamenty. Ogólnie wiadomo, widać szablon...ale jak w praktyce? Jeśli ktoś wie, będę wdzięczna za wszelką pomoc.

Mikstion na szelaku źle leży? Nie rozumiem. To znaczy, że na grunt nie kładziesz szelaku, tylko coś innego?
Co to jest ,,łak"?

[Krzysztof]

Słowo mордан w rosyjskim oznacza klej do złota, w tym nawet mikstiony akrylowe
http://www.sangina.ru/catalog/detail/17 ... an_125_ml/
może też być olejowy czy najbardziej szlachetny na bazie żywic.
Pozostałe rzeczy dotyczące technologii opisuje Ekaterina Ilinskaja w Sekretach Ikonopisca.

[Maria]

A czy możesz podzielić się, jak ty przygotowujesz deskę do złocenia? Czy stosujesz szelak, czy może coś innego? Zaskoczyłeś mnie z tym mordanem. Ja widziałam, że te składniki, o których pisałam wyżej, miesza się w odpowiednich proporcjach i kładzie jeszcze na ciepło. Ciepła struktura powoduje, że płatki złota się przyklejają. Wosk pszczeli sprawia, że złoto nie jest matowe a także chroni przed wchłanianiem w grunt. Dlatego nie potrzeba wcześniejszej izolacji. Może to jedna nazwa rożnej metody? Ale dziękuję ci za wszelkie rady. Dalej ponawiam prośbę o pomoc, jeśli ktoś zna sposób na robienie ornamentów. Chodzi mi przede wszystkim o nimb.

[Krzysztof]

Czasu mam tak niezbyt dużo, że ostatnio kładę na mikstion akrylowy (instacoll) na poler, deski kupuję zagruntowane i tyle przygotowania niestety na razie na ten czas.
Jeśli chodzi o mordan/t to zawsze warto się upewnić o czym mówimy. Szczególnie z Rosjanami bo dla niektórych mordan to faktycznie tylko klej do złota na bazie wosku pszczelego i żywic, żaden mikstion. W pozłotnictwie tradycyjnym i enkaustyce mordant to faktycznie klej z wosku pszczelego, żywicy (przykładowo bursztynu czy terpentyny weneckiej), medium (zazwyczaj jest to olej lniany surowy, sykatywowany/olifa, mikstion olejowy czy też pokost lniany). Jak zrobić ornament to faktycznie przydatna wiedza bo też muszę się z tym zmierzyć gdyż doszedłem do obrazu Matki Bożej Łomżyńskiej i tam powierzchnia jest pokryta blachą repusowaną, ale mam zamiar wyryć wzór w gruncie tak jak na zdjęciach w pierwszym poście, ale te drugie wzory to chyba nadlewy przy płaskich szablonach. Więc dołączam się do prośby o podzielenie wiedzą jak to pięknie zrobić.

[Maria]

Kto pyta, nie błądzi. Moje poszukiwania choć trochę przyniosły owoc, chociaż nie wiem, jak będzie w praktyce. Najpierw jeśli chodzi o ornament na ramce w ostatnich zdjęciach. Na wyszlifowane podobrazie przykleja się już przygotowany szablon. Najlepiej, jak będzie to szablon z folii kalandrowanej PCV samoprzylepnej, grubość 0,0075 lub 0,230 do piaskowania. Później najlepiej szpachelką przesmarować- gęsty grunt, może być gesso lub zrobiony. Oprócz gruntu może być stiuk.Ale stiuki są dość drogie. Jak dobrze wyschnie, ściągamy folię i przeszlifujemy. Inne folie mogą zostawiać ślady kleju na gruncie, więc nie zalecają. Nimb na tym zdjęciu jest położony na poler. Na wypolerowane złoto odbijamy wzór i puncujemy. W pierwszych zdjęciach cała praca polega na grawerowaniu w gruncie. Można też robić wypukłe ornamenty - malować gruntem (pędzelkiem) jak farbą. Jeśli ktoś wypraktykuje, będę wdzięczna za podzielenie się. Ja będę próbować, jak znajdę taką folię, bo u nas jest problem.

[lukaszmatysik]

Ja ornamenty robię poprostu kładąc złoto na pulment i poleruję agatem... Co do wypukłych ornamentów to stosuję italstucco...

[Maria]

Czy możesz to dokładniej opisać?

[lukaszmatysik]

Najpierw należy delikatnie wyryc ornament (ostrą igłą, albo cyrklem) - jeśli ornament ma bys wypukły to po wyryciu nakładam italstucco (rocieńczone wódką) cienkimi warstwami pędzelkiem. Później nakłada się ok 6 warstw pulmentu (albo więcej jeśli jeszcze są prześwity, po wyschnięciu poleruje się specjalnym pędzlem o bardzo krótkim włosiu (może też byc wełniana skarpetka albo rękawiczka). Płatek złota dzieli się na poduszce pozłotniczej nożem pozłotniczym na mniejsze kawałki i za pomocą pędzla (pozłotniczego do przenoszenia złota) przenosi się na zwilżony wódką pulment - następuje takie zassanie płatka... teraz trzeba wyczuc moment i docisnąc zassany płatek kłębuszkiem waty ale bardzo delikatnie i poczekac aż wyschnie (poznac to można na słuch stukając agatem delikatnie w powierzchnie) i można polerowac agatem albo całośc, albo jeśli robimy ornamenty to tylko ornamenty - wychodzi efekt lustra... Ubytki które mogą powstac można uzupełnic małym kawałkiem złota (większym niż ubytek) "na chuch" - pulment i tak chwyci ten płateczek...
Ale najlepiej zobaczyc to jak ktoś to robi albo wybrac się na warsztaty...