WYSTAWA „ŚLADAMI CYRYLA I METODEGO – OD MORAW DO CHORWACJI”
W niedzielę, 21 września 2014 roku o godzinie 17:00 w Galerii Mareckiego Ośrodka Kultury im. Tadeusza Lużyńskiego odbyło się uroczyste otwarcie wystawy „Śladami Cyryla i Metodego – od Moraw do Chorwacji” udostępnionej przez Narodowy Ośrodek Informacji Turystycznej Republiki Chorwacji w Polsce, której realizatorem był marecki archeolog Marek Zalewski. Wydarzenie to zostało objęte honorowym patronatem przez Jej Ekscelencję Ambasador Republiki Chorwacji w Polsce Andreę Bekić oraz przez Burmistrza Miasta Marki Janusza Werczyńskiego.
Komisarz wystawy Luiza Wojciechowska-Konopka serdecznie powitała gości zgromadzonych w kameralnej atmosferze Kawiarenki Artystycznej MOK. Wyraziła radość, że tak wartościowa wystawa, pokazująca dziedzictwo „słowiańskich apostołów” Cyryla i Metodego trafiła do naszego ośrodka. W dużej sali zaprezentowano 27 wielkoformatowych plansz przedstawiających dzieje świętych braci i ich spuścizny, a w szczególności pisma głagolicy, które wynalazł Cyryl aby zapisać język morawskich Słowian. Pismo to już po śmierci braci przywędrowało m.in. do Chorwacji gdzie przetrwało do dnia dzisiejszego w formie najbardziej zbliżonej do oryginału. Z głagolicy wywodzi się też inny alfabet, cyrylica, będąca jej adaptacją na bazie greki.
W mniejszej sali zaprezentowano pendant do głównej ekspozycji – 19 ikon przedstawiających łownie Cyryla i Metodego wykonanych przez uczestników inicjatywy artystycznej Droga Ikony, zapoczątkowanej w 2001 przez ojca Jacka Wróbla SJ. Obecnie przy parafii Św. Szczepana w Warszawie prowadzi on pracownię zrzeszającą twórców z całej Polski.
Następnie wspaniała marecka publiczność miała zaszczyt i przyjemność uczestniczyć w multimedialnym pokazie Marka Zalewskiego. Zgasły światła i wszyscy przenieśliśmy się na Bałkany, które na zdjęciach pana Marka wyglądały wyjątkowo pięknie. Wędrowaliśmy przez miasta i miasteczka podziwiając romańskie i gotyckie kościoły, zwiedzaliśmy opactwa głagolaszy – mnichów kontynuujących tradycję Cyryla i Metodego, oglądaliśmy wspaniałe przesycone letnim słońcem krajobrazy. Towarzyszył temu ciekawy, bogaty merytorycznie komentarz, wprowadzający nas w zawiłości historyczne dziejów głagolicy. Rzymskokatolicka liturgia chorwacka do dziś zawiera wersję w języku starocerkiewnosłowiańskim zapisywanym głagolicą. Alfabet ten, przez wieki pozostał merytorycznie niezmieniony, a jego forma graficzna ewoluowała w niewielkim stopniu. Do dziś jest on żywy, a Chorwaci dają temu wyraz używając go zarówno jako rodzaju pisma, jak i ornamentu zdobniczego. Duże wrażenie robi park rzeźby „szlakiem głagolicy” na wyspie Krk, gdzie znajdują się 34 rzeźbione głagolickie litery.